Cương Trực
Theo Văn phòng Cao ủy Liên hợp quốc về quyền con người thì: “Quyền con người là những bảo đảm pháp lý phổ quát có tác dụng bảo vệ các cá nhân và nhóm chống lại những hành động hoặc sự bỏ mặc làm tổn hại đến nhân phẩm, những sự được phép và tự do cơ bản của con người”. Luật Nhân quyền quốc tế cũng chỉ ra nghĩa vụ của quốc gia và các chủ thể nghĩa vụ khác phải có trách nhiệm thực thi việc bảo đảm và ngăn ngừa sự vi phạm. Như vậy, Liên hợp quốc chủ yếu đề cập đến khía cạnh pháp lý của quyền con người, đó là những bảo đảm về pháp lý trong bảo vệ các quyền tự do cơ bản của con người.
Các quan điểm theo lập trường tư sản nhấn
mạnh thái quá khía cạnh quyền con người là quyền tự nhiên, “bẩm sinh”, nghĩa là
con người sinh ra đã có các quyền; quyền con người là những nhu cầu cơ bản của
con người, xuất phát từ phẩm giá vốn có của mỗi người; con người sở dĩ có các
quyền và tự do đơn giản chỉ vì họ có những phẩm chất tự nhiên của con người.
Như vậy, quan điểm tư sản cho rằng quyền con người là quyền vốn có được trao
cho mỗi cá nhân mà không dựa trên bất cứ sự phân biệt nào về chủng tộc, màu da,
giới tính, ngôn ngữ, tôn giáo, chính kiến, dân tộc, xã hội, tài sản, dòng dõi
hoặc các điều kiện khác. Với quan điểm như vậy, các nước phương Tây đã tuyệt
đối hóa tính phổ biến của nhân quyền, coi nhân quyền là cao nhất, là không có
thời gian, không gian, biên giới. Cho nên, ở đâu họ cho là có vi phạm nhân
quyền thì ở đó họ sẽ tiến hành các hoạt động can thiệp. Đây là một quan điểm hoàn
toàn sai lầm và mang tính áp đặt.
Theo quan điểm của học thuyết Mác - Lênin
thì quyền con người là quyền của tất cả mọi người, xuất phát từ nhân phẩm vốn
có của con người được pháp luật ghi nhận và bảo vệ. Trong lĩnh vực pháp luật,
quyền con người được phân thành 2 nhóm chính, đó là nhóm các quyền dân sự,
chính trị và nhóm các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa. Nhân quyền được hình
thành từ hai nguồn gốc tự nhiên và xã hội. Quyền con người mặc dù bắt nguồn từ
các quyền tự nhiên, nhưng không phải tự nhiên mà có, mà đó là thành quả của các
cuộc đấu tranh cách mạng, cải tạo xã hội, lịch sử phát triển loài người. Nhân
quyền có các đặc trưng: là sản phẩm của sự phát triển lịch sử; là những giá trị
gắn với con người với tư cách cá nhân, đồng thời với tư cách là thành viên của
cộng đồng, xã hội; được ghi nhận và bảo đảm thực hiện trong hệ thống pháp luật
quốc gia và quốc tế; là tổng thể các quyền mặc nhiên cơ bản của con người, thể
hiện nhu cầu, năng lực, tự do, nhân phẩm của con người.
Hiến pháp và pháp luật Việt Nam thể hiện
đầy đủ tất cả các quyền cơ bản, phổ biến của con người được nêu ra trong Tuyên
ngôn Nhân quyền thế giới năm 1948 và các công ước quốc tế khác của Liên hợp
quốc về quyền con người. Nhà nước Việt Nam luôn xác định, con người vừa là mục
tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp xây dựng đất nước, là trung tâm của các
chính sách kinh tế - xã hội, thúc đẩy và bảo vệ quyền con người là nhân tố quan
trọng cho sự phát triển bền vững, bảo đảm thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa
và hiện đại hóa đất nước. Đại hội XIII của Đảng nêu rõ quan điểm của Đảng, Nhà
nước Việt Nam: “Tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ
của công dân theo Hiến pháp năm 2013; gắn quyền công dân với nghĩa vụ và trách
nhiệm công dân đối với xã hội”.
Việt Nam quan niệm quyền con người vừa
mang tính phổ biến, thể hiện khát vọng chung của nhân loại, được ghi trong Hiến
chương của Liên hợp quốc, vừa có tính đặc thù đối với từng xã hội và cộng đồng.
Trong một thế giới ngày càng đa dạng, khi tiếp cận và xử lý vấn đề quyền con người
cần kết hợp hài hòa các chuẩn mực, nguyên tắc chung của luật pháp quốc tế với
những điều kiện đặc thù về lịch sử, chính trị, kinh tế - xã hội, các giá trị
văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán của mỗi quốc gia và khu vực.
Không một nước nào có quyền áp đặt mô hình chính trị, kinh tế, văn hóa của mình
cho một quốc gia khác. Các quyền và tự do của mỗi cá nhân chỉ có thể được bảo
đảm và phát huy trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích chung của dân tộc và cộng
đồng; quyền lợi phải đi đôi với nghĩa vụ. Việc chỉ ưu tiên hoặc tuyệt đối
hóa các quyền dân sự, chính trị và một số quyền tự do cá nhân, không quan tâm
thích đáng đến quyền phát triển, các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa của cả
cộng đồng là cách đề cập phiến diện. Do sự khác biệt về hoàn cảnh lịch sử, chế
độ chính trị, trình độ phát triển, giá trị truyền thống văn hóa, nên mỗi quốc
gia có cách tiếp cận khác nhau về quyền con người. Không nước nào có quyền sử
dụng, lợi dụng vấn đề quyền con người làm công cụ can thiệp vào công việc nội
bộ của các quốc gia khác, gây đối đầu, gây sức ép chính trị, thậm chí sử dụng
vũ lực hoặc làm điều kiện trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại với nước
khác.
Nhận xét
Đăng nhận xét