ĐH
Bản chất giai cấp công nhân.
Quân đội nhân dân Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, có tính nhân dân, tính dân tộc sâu sắc. Đây là một trong những đặc trưng cơ bản của Quân đội nhân dân Việt Nam. Bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc của Quân đội nhân dân Việt Nam cũng là những nhân tố cơ bản và chủ yếu quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội.
Quân
đội nhân dân Việt Nam là quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản. Giai cấp vô sản
Việt Nam, với tính cách là giai cấp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam, đã tổ
chức ra quân đội cách mạng để thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp. Ngay từ khi
mới ra đời, Quân đội nhân dân Việt Nam đã mang bản chất giai cấp công nhân -
bản chất cách mạng triệt để và khoa học. Trong quá trình lãnh đạo, giáo dục và
rèn luyện quân đội, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dày công
xây dựng bản chất giai cấp công nhân cho quân đội.
Vấn
đề mấu chốt trong bản chất giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam là
vấn đề giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu. Mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của
quân đội không tự nhiên hình thành mà nó được quy định bởi bản chất giai cấp
của giai cấp tổ chức và lãnh đạo quân đội. Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh cho rằng, quân đội mang bản chất của giai cấp nào thì mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu của quân đội phục tùng mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của giai
cấp đó. Không có và không bao giờ có quân đội, mà mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của nó lại mâu thuẫn hay đối lập với bản chất của giai cấp tổ chức và lãnh đạo
nó. Tính quy định của bản chất giai cấp đối với mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của quân đội hoàn toàn khách quan, phản ánh quy luật về sự thống nhất giữa bản
chất giai cấp của quân đội với mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu của nó.
Lịch
sử cũng đã từng chứng kiến, quân đội của các giai cấp bóc lột phong kiến, tư
sản luôn lấy việc phục vụ cho lợi ích của giai cấp bóc lột làm mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu. Bản chất của quân đội kiểu cũ là bóc lột, áp bức nhân dân lao
động và nô dịch các dân tộc khác. Quân đội kiểu mới mang bản chất giai cấp công
nhân nên mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của nó vì nhân dân phục vụ, đấu tranh cho
lợi ích của nhân dân, bảo vệ nhân dân. Giai cấp công nhân lãnh đạo quân đội,
thông qua hệ thống các tổ chức đảng, nhà nước, thông qua các hoạt động tư tưởng
và chính sách làm cho mỗi thành viên của quân đội thấm nhuần bản chất của nó,
làm cho bản chất giai cấp công nhân ăn sâu vào trái tim, khối óc, vào máu thịt
của mọi cán bộ, chiến sĩ quân đội. Khi quân đội đã thấm nhuần bản chất giai cấp
lãnh đạo cách mạng thì mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội đương nhiên là
nhằm thực hiện mục tiêu, lý tưởng của giai cấp.
Thông qua mục
tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội, người ta có thể phân biệt đâu là quân
đội của giai cấp vô sản, đâu là quân đội của các giai cấp phong kiến, tư sản,
đế quốc. Cũng thông qua nội dung của mục tiêu, lý tưởng chiến đấu mà giai cấp
lãnh đạo xác định cho quân đội, người ta cũng có thể hiểu được bản chất giai
cấp của quân đội đó; hiểu được quân đội đó là của ai? Chiến đấu cho ai? Mục
tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội phản ánh một cách rõ ràng, sinh động và
cụ thể bản chất giai cấp của quân đội.
Đối với Quân đội
nhân dân Việt Nam, bản chất giai cấp công nhân là sinh mệnh chính trị của quân
đội; nó quy định Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội của giai cấp công nhân
do Đảng Cộng sản của giai cấp công nhân lãnh đạo; chiến đấu vì mục tiêu, lý
tưởng của Đảng và cách mạng Việt Nam. Bản chất giai cấp công nhân của Quân đội
nhân dân Việt Nam là cơ sở để Đảng xác định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu cho
quân đội. Đồng thời, căn cứ vào bản chất giai cấp công nhân, Đảng thường xuyên
xây dựng, củng cố mục tiêu, lý tưởng chiến
đấu của quân đội, bảo đảm cho mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội không đi chệch quỹ đạo vận động và
phát triển của bản chất giai cấp công nhân.
Trong
quan hệ giữa bản chất giai cấp công nhân và mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của
Quân đội nhân dân Việt Nam, bản chất giai cấp công nhân được thể hiện cụ thể
qua mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, còn mục tiêu, lý tưởng chiến đấu là sự phản
ánh bản chất giai cấp công nhân của quân đội. Giữa bản chất giai cấp công nhân
và mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam có mối quan hệ
biện chứng. Mục tiêu, lý tưởng chiến đấu càng đúng đắn, rõ ràng, bám sát mục
tiêu, lý tưởng của Đảng, của cách mạng thì càng thể hiện rõ bản chất giai cấp
công nhân; đồng thời, quân đội thấm nhuần sâu sắc bản chất giai cấp công nhân
thì việc xác định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu càng đúng đắn, rõ ràng, phù hợp
và thống nhất với mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Đảng, của giai cấp.
Như vậy, nói đến
việc tăng cường bản chất giai cấp công nhân của quân đội thì vấn đề mấu chốt
phải nâng cao giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu; và ngược lại, bàn đến nâng
cao giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu thì điều cốt lõi lại phải bàn đến
tăng cường bản chất giai cấp công nhân của quân đội. Mối quan hệ biện chứng này
cần phải được quán triệt sâu sắc trong tất cả các giai đoạn xây dựng quân đội.
Đó là vấn đề có tính quy luật trong xây dựng bản chất giai cấp công nhân và
trong xác định, giác ngộ mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội ta.
Tính
nhân dân:
Tính
nhân dân là một thuộc tính đặc trưng vốn có của mọi quân đội kiểu mới của giai
cấp vô sản. Tính nhân dân của quân đội được quy định bởi mục tiêu, lý tưởng
cách mạng của giai cấp vô sản, bởi bản chất giai cấp công nhân của quân đội
cách mạng, bởi tính nhân dân của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trong lịch sử hình
thành và phát triển của các kiểu quân đội, quân đội của các giai cấp bóc lột
không có tính nhân dân bởi nó là công cụ của
giai cấp thống trị, đàn áp nhân dân. Chỉ có quân đội kiểu mới của giai cấp vô
sản mới có tính nhân dân.
Quân đội nhân dân
Việt Nam là quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản. Nó là quân đội của dân, do
dân và vì dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu. Nhân dân là cha mẹ
của quân đội. Quan hệ giữa nhân dân và quân đội là quan hệ máu thịt, quan hệ
"cá nước". Nhân dân nuôi dưỡng, chở che quân đội; quân đội chiến đấu
để bảo vệ nhân dân, đem lại hạnh phúc cho nhân dân. Tính nhân dân đóng vai trò
quan trọng trong việc quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội nhân
dân Việt Nam. Tính nhân dân là một thuộc tính bản chất của quân đội kiểu mới.
Nó tham gia vào quá trình hình thành và phát triển mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của quân đội qua các thời kỳ lịch sử. Sự quy định của tính nhân dân đối với mục
tiêu, lý tưởng của Quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện trên những vấn đề
chính sau đây:
Thứ nhất, nó quy định đối
tượng đấu tranh của quân đội.
Thứ hai, nó quy định đối
tượng phục vụ và bảo vệ của quân đội.
Thứ
ba,
nó quy định phương hướng sống, lẽ sống của cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội nhân
dân Việt Nam, đó là sống và chiến đấu cho lý tưởng cộng sản, cho hạnh phúc của
nhân dân, cho mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh".
Tính nhân dân in
đậm dấu ấn của nó vào mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt
Nam. Nó không chỉ quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu cơ bản, lâu dài của
Quân đội nhân dân Việt Nam mà còn quy định mục tiêu, nhiệm vụ chiến đấu của
quân đội trong từng hoàn cảnh, điều kiện, thời kỳ cụ thể. Thậm chí, trong từng trận
chiến đấu, tính nhân dân quy định cả mục tiêu, yêu cầu, phương pháp, cách đánh
của quân đội sao cho giành thắng lợi mà vẫn bảo vệ được nhân dân. Trong Quân
đội nhân dân Việt Nam, tiêu chí "vì nhân dân phục vụ" được đặt lên
rất cao trong xem xét đánh giá mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội. Chiến
đấu vì nhân dân đã trở thành lý do tồn tại và phát triển của Quân đội nhân dân
Việt Nam. Do đó, khi xem xét mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội trong
từng giai đoạn cách mạng, trong từng thời kỳ lịch sử không thể không tính đến
nhân tố tính nhân dân của quân đội với tư cách là nhân tố quan trọng quy định
mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội.
Tuy nhiên, tính
nhân dân của Quân đội nhân dân Việt Nam, dù có sâu sắc đến đâu cũng không thể
làm phai mờ tính giai cấp của quân đội. Quân đội là quân đội của một giai cấp,
do vậy thuộc tính giai cấp của quân đội vẫn chiếm vị trí ưu trội trong
quan hệ với tính nhân dân. Tính giai cấp quy định nội dung và hình thức biểu
hiện của tính nhân dân. Tính nhân dân là một biểu hiện bản chất giai cấp công
nhân của quân đội ta. Khi tham gia vào quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của quân đội, tính giai cấp giữ vai trò chế định tính nhân dân. Tính nhân dân,
dù có được phát huy cao độ đến đâu trong quá trình quy định mục tiêu, lý tưởng
chiến đấu của quân đội vẫn không vượt ra ngoài giới hạn quy định của tính giai
cấp. Không thể có một kiểu quân đội phi giai cấp, siêu giai cấp hay quân đội
của toàn dân, của mọi giai cấp. Cũng không thể có một quân đội mà mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu của nó là phấn đấu vì lợi ích của mọi giai cấp.
Quân đội nhân dân
Việt Nam là con em của nhân dân lao động Việt Nam - thực chất là quân đội công
nông - chiến đấu vì mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân và lợi ích chính
đáng của các tầng lớp nhân dân lao động chứ không phải chiến đấu cho mọi giai cấp.
Do đó, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu vì nhân dân của Quân đội nhân dân Việt Nam
cần được hiểu là chiến đấu cho giai cấp công nhân và các tầng lớp nhân dân lao
động; giải phóng giai cấp và các tầng lớp nhân dân khỏi bị áp bức, bóc lột bởi
các giai cấp phong kiến, tư sản, thực dân, đế quốc.
Tính
dân tộc:
Trong lịch sử, bất
cứ một quân đội nào cũng ra đời, trưởng thành và phát triển trên cơ sở của
những điều kiện kinh tế - xã hội, chính trị - xã hội, văn hóa - xã hội, địa lý,
lịch sử; những đặc điểm về phong tục, tập quán, tâm lý... của một dân tộc nhất
định. Những đặc điểm dân tộc đó giữ vai trò quan trọng trong việc quy
định sự ra đời và phát triển của quân đội; nó làm cho bất cứ một quân đội nào
cũng có tính dân tộc.
Tính
dân tộc luôn tồn tại trong mọi quân đội. Cùng với tính giai cấp, tính dân tộc
quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội. Quân đội chiến đấu trước
hết vì những lợi ích của giai cấp và cùng với những lợi ích của giai cấp là
những lợi ích của dân tộc. Không có một quân đội nào mà trong thuộc tính bản
chất chính trị - xã hội của nó thiếu tính dân tộc.
Quân đội kiểu cũ
hay quân đội kiểu mới, quân đội của giai cấp phong kiến, tư sản, đế quốc hay
quân đội xã hội chủ nghĩa đều được sinh ra và trưởng thành trên mảnh đất dân
tộc. Tuy nhiên, mức độ sâu sắc, sự ổn định, vững chắc của tính dân tộc trong
mỗi quân đội thì hoàn toàn khác nhau.
Giai cấp tư sản,
trong thời kỳ đầu của cách mạng tư sản thường giương cao ngọn cờ dân tộc để tập
hợp lực lượng chống giai cấp phong kiến hay chống các cuộc xâm lược của ngoại
bang. Trong quá trình cầm quyền, giai cấp tư sản sử dụng vấn đề dân tộc như là
một chiêu bài để che đậy bản chất giai cấp bóc lột, xâm lược và nô dịch của
chúng.
Tính dân tộc trong
quân đội các nước tư bản, đế quốc luôn bị giai cấp tư sản cầm quyền lợi dụng để
lừa bịp binh sĩ và sử dụng họ như là những công cụ xâm lược, đàn áp vì lợi ích
ích kỷ của giai cấp tư sản nhưng lại được khoác chiếc áo "lợi ích dân
tộc". Thực tiễn các cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc chống
các nước xã hội chủ nghĩa, chống các quốc gia độc lập, có chủ quyền trong thế
kỷ XX và những năm đầu của thế kỷ XXI đã khẳng định điều đó.
Trong quân đội
kiểu mới của giai cấp vô sản, tính dân tộc luôn tồn tại và vận động trong mối
quan hệ biện chứng với tính giai cấp, tính nhân dân, tính quốc tế xã hội chủ
nghĩa. Mặc dù, tính giai cấp giữ vị trí chủ đạo trong quy định mục tiêu, lý
tưởng chiến đấu của quân đội nhưng tính dân tộc cũng đóng vai trò rất quan
trọng. Quân đội của giai cấp vô sản chiến đấu không chỉ vì lợi ích của giai cấp
vô sản mà còn vì lợi ích của dân tộc và của các tầng lớp nhân dân lao động, vì
sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Bản chất giai cấp công nhân
của quân đội kiểu mới thống nhất trong nó các thuộc tính bản chất nhất: tính giai
cấp, tính dân tộc, tính nhân dân, tính quốc tế xã hội chủ nghĩa.
Quân đội nhân dân
Việt Nam ra đời trong phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp và của dân
tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Thành phần tham gia
quân đội chủ yếu là con em của các giai cấp lao động Việt Nam, được sinh ra và
lớn lên trên mảnh đất Việt Nam giàu truyền thống dân tộc. Quá trình học tập,
lao động, chiến đấu, rèn luyện của cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam
chịu sự tác động và chi phối rất lớn của những đặc điểm dân tộc, trong đó những
đặc điểm về văn hóa, tinh thần, tâm lý, tư tưởng giữ vai trò quan trọng. Do đó,
trong Quân đội nhân dân Việt Nam, tính dân tộc cũng là một nhân tố cơ bản, quy
định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội.
Trong quá trình tổ
chức và lãnh đạo quân đội, Đảng ta luôn xác định, Quân đội nhân dân Việt Nam
chiến đấu vì các mục tiêu, lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và
của dân tộc. Trong nhận thức chính trị của cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân
Việt Nam lợi ích giai cấp công nhân, lợi ích dân tộc, lợi ích nhân dân, là
thống nhất; chúng không triệt tiêu nhau mà là tiền đề, điều kiện của nhau trong
sự phát triển.
Biện chứng của mối
quan hệ giữa tính giai cấp, tính dân tộc, tính nhân dân, tính quốc tế xã hội
chủ nghĩa là ở chỗ, tính dân tộc, tính nhân dân, tính quốc tế của quân đội chỉ
có thể phát triển đầy đủ khi và chỉ khi giải quyết đúng đắn và triệt để tính
giai cấp; và tính giai cấp, tính nhân dân, tính quốc tế cũng chỉ có thể giải
quyết tốt khi đồng thời giải quyết tốt tính dân tộc của quân đội.
Lịch sử hình
thành, phát triển của Quân đội nhân dân Việt Nam trong 60 năm qua cho thấy,
tính giai cấp, tính dân tộc, tính nhân dân và tính quốc tế xã hội chủ nghĩa
luôn tồn tại và phát triển trong sự thống nhất biện chứng, cùng tác động, chi
phối đến quá trình xây dựng bản chất cách mạng, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của quân đội. Sự thống nhất biện chứng giữa tính giai cấp và tính dân tộc trong
Quân đội nhân dân Việt Nam quy định sự thống nhất biện chứng trong nội dung mục
tiêu, nhiệm vụ chiến đấu của quân đội qua các thời kỳ cách mạng.
Khi
nói về bản chất và truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã viết: "Các em là đội cảm tử. Các em cảm tử để cho Tổ quốc quyết
sinh. Các em là đại biểu cái tinh thần tự tôn, tự lập của dân tộc ta mấy nghìn
năm để lại, cái tinh thần quật cường đó đã kinh qua Hai Bà Trưng, Lý Thường
Kiệt, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám
truyền lại cho các em. Nay các em gan góc tiếp tục cái tinh thần bất diệt đó,
để truyền lại cho nòi giống Việt Nam muôn đời về sau"1. Người còn nói,
quân đội ta là quân đội anh hùng của một dân tộc anh hùng.
Mặc
dù có vai trò quan trọng trong quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của Quân
đội nhân dân Việt Nam nhưng tính dân tộc, đến lượt nó lại bị quy định bởi bản
chất giai cấp công nhân của quân đội. Các mục tiêu chiến đấu vì lợi ích dân tộc
bao giờ cũng được thực hiện và thể hiện trên cơ sở lợi ích của giai cấp, theo
lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân. Quân đội nhân dân Việt Nam chiến
đấu vì lợi ích của dân tộc Việt Nam theo lập trường của giai cấp công nhân, của
Đảng Cộng sản - tức là lập trường xã hội chủ nghĩa chứ không phải đứng trên lập
trường của các giai cấp khác hay lập trường dân tộc chung chung, phi giai cấp.
Tính dân tộc trong Quân đội nhân dân Việt Nam mang nội dung xã hội chủ nghĩa.
Do đó, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu cho dân tộc cũng mang tính chất xã hội chủ
nghĩa: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đây vừa là vấn đề
nhận thức, vừa là vấn đề chính trị, lập trường, nguyên tắc trong xem xét giải
quyết vấn đề dân tộc và xây dựng tính dân tộc của Quân đội nhân dân Việt Nam
của Đảng ta.
Chúng
ta thừa nhận Quân đội nhân dân Việt Nam có tính dân tộc sâu sắc; quân đội chiến
đấu hy sinh vì những mục tiêu dân tộc cao cả và thiêng liêng nhưng không cho
rằng, Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội dân tộc. Chúng ta khẳng định, Quân
đội nhân dân Việt Nam là quân đội của Nhà nước của giai cấp công nhân Việt Nam.
Trong bản chất giai cấp công nhân của quân đội ta có tính nhân dân, tính dân
tộc, tính quốc tế xã hội chủ nghĩa. Do vậy, trong quy định mục tiêu, lý tưởng
chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam, bản chất giai cấp công nhân vẫn giữ
vai trò chủ đạo và định hướng các thuộc tính khác.
Mức độ quy định
của tính dân tộc đến mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội phụ thuộc vào
mức độ phát huy vai trò chủ đạo của bản chất giai cấp công nhân. Nếu bản chất
giai cấp công nhân của Quân đội nhân dân Việt Nam được xây dựng, củng cố, phát
triển và phát huy tốt thì nó tác động tích cực đến việc phát huy tính dân tộc;
ngược lại, nếu bản chất giai cấp công nhân bị sa sút thì mặt tích cực trong tính
dân tộc của quân đội bị suy giảm; yếu tố cực đoan, vị kỷ, hẹp hòi dân tộc lấn
lướt và ảnh hưởng tiêu cực đến việc quy định mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của
quân đội. Trong trường hợp đó, tính dân tộc bị tuyệt đối hóa, bị đặt lên trên
hết trong mục tiêu chiến đấu của quân đội. Điều đó dẫn đến những nguy cơ tiềm
ẩn làm biến chất quân đội về chính trị, làm chệch mục tiêu, lý tưởng chiến đấu
của quân đội cách mạng.
Nhận xét
Đăng nhận xét