MỘT SỐ VẤN ĐỀ NHẰM TĂNG CƯỜNG QUYỀN CON NGƯỜI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

Thiện Chí

Hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều cách nhìn nhận khác nhau về quyền con người, nhưng có một điều rõ ràng rằng quyền con người là những giá trị cao cả nhất mang tính nhân loại cần được tôn trọng và bảo vệ trong mọi xã hội và mọi giai đoạn lịch sử. Trong thời đại ngày nay, quyền con ng­ười không thể tách khỏi hòa bình, dân chủ và phát triển.

Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán khẳng định và phấn đấu cho hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội, tự do và hạnh phúc của nhân dân là mục tiêu cao nhất của chế độ ta. Đó cũng chính là nhằm thực hiện quyền con người, quyền công dân. Trong gần 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước ta (rõ nhất là trong Hiến pháp năm 2013) đã khẳng định: Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quyền con người, quyền công dân được tôn trọng và bảo vệ. Chúng ta đã có sự phát triển mới về nhận thức lý luận và nhận thức ngày càng cao của các tầng lớp nhân dân về quyền con người. Những thể chế pháp lý của nhà nước pháp quyền đã được hình thành và ngày càng hoàn thiện, tạo khuôn khổ để bảo đảm trên thực tế các quyền con người. Thể chế kinh tế thị trường cũng đã hình thành và từng bước hoàn thiện, tạo điều kiện để bảo đảm quyền tự do sở hữu và kinh doanh của cá nhân. Điều kiện tiếp cận với các nguồn thông tin của người dân ngày càng thuận lợi hơn.

Thực tiễn, những thành tựu của Việt Nam về quyền con người được đại đa số các tổ chức và nhân dân thế giới thừa nhận. Do đó, ngày 12/11/2013, Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 68 đã bầu Việt Nam là thành viên của Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2014 - 2016, với 184 phiếu thuận trên 192 phiếu bầu, bất chấp nhiều nỗ lực ngăn cản, chống phá của các thế lực thù địch đối với Việt Nam. Đó là sự khẳng định thành tựu và uy tín của Việt Nam trong bảo đảm quyền con người tại đất nước mình, đồng thời có những đóng góp trong đấu tranh vì quyền con người trên thế giới.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện khó khăn và thách thức vẫn còn nhiều. Hiện nay nhận thức về quyền con người của một số tổ chức chính quyền từ Trung ương đến địa phương và người dân chưa theo kịp sự tiến bộ của quyền con người; mức độ hoàn thiện thể chế pháp lý còn có hạn chế; còn nhiều điều về mặt pháp lý cần phải được nghiên cứu và quy định rõ ràng hơn; trình độ phát triển kinh tế - xã hội còn có những hạn chế, trong đó có những chính sách phát triển chưa hợp lý, trình độ quản lý còn kém, ảnh hưởng tới sự ổn định và tăng trưởng kinh tế và cải thiện an sinh xã hội, đời sống của người dân nông thôn và miền núi còn gặp nhiều khó khăn. Những hạn chế đó đến từ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Để khắc phục các nguyên nhân khách quan và chủ quan nói trên, và tăng cường bảo đảm quyền con người trên thực tế. Chúng ta cần chú ý một số vấn đề có tính nguyên tắc sau:

Tôn trọng, bảo vệ quyền con người, trước hết là các quyền dân sự, là nghĩa vụ bắt buộc của chính quyền. Đây là những quyền mang tính phổ biến tuyệt đối, tối thiểu, mà việc thực hiện không lệ thuộc vào chế độ chính trị, trình độ phát triển kinh tế, sự khác biệt văn hóa.

Bảo đảm trong thực tế các quyền con người trên cơ sở và phù hợp với các điều kiện khách quan của đất nước. Nghĩa là bảo đảm mỗi người đều có cơ hội thỏa mãn các quyền con người theo luật định, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa. Một số quyền chính trị (như quyền dân chủ, quyền tự do ngôn luận,...) cũng nằm trong nhóm này. Đây là các quyền phổ biến mang tính tương đối, cần có điều kiện để thực hiện và thỏa mãn.

Không ngừng thúc đẩy quyền con người, nghĩa là nhận thức và biến các nhu cầu chính đáng của con người trong bối cảnh toàn cầu hóa và bùng nổ thông tin thành quyền của con người, như: quyền được sống trong môi trường trong lành, quyền được thông tin và thông tin. Thỏa mãn các quyền con người cả về kinh tế, xã hội, văn hóa và dân sự, chính trị với chất lượng ngày càng cao hơn. Đó cũng chính là phương châm hành động cần thiết của Nhà nước ta trong giải quyết vấn đề quyền con người./.