BÓC MẼ VÁN BÀI CỦA MỸ TRÊN BIỂN ĐÔNG

Hồng Thủy

Hiện nay, có một số người có tư tưởng Việt Nam nên dựa vào Mỹ để thoát Trung và ngược lại. Xin ngắn gọn và nói rằng Việt Nam là quốc gia độc lập, có đường lối ngoại giao độc lập, không lệ thuộc vào bất cứ quốc gia nào khác, hay nói một cách khác, đỉnh cao “nghệ thuật” của ngoại giao Việt Nam được gói gọn trong cụm từ “đối tác – đối tượng”.

Trong “đối tác” có “đối tượng”, trong “đối tượng” ẩn chứa những mặt, những cơ hội, yếu tố có thể tận dụng, chuyển hóa thành “đối tác”. Nói thì ngắn gọn như vậy, nhưng để tìm hiểu nghệ thuật ngoại giao của Việt Nam thì không hề đơn giản, ngay cả những nhà ngoại giao kỳ cựu trên thế giới, những “con cáo già” thuộc dạng bậc thầy về ngoại giao phương Tây còn phải ngán ngẩm và chịu thua những nhà ngoại giao Việt Nam, ẩn sau những con người nhỏ bé đó với những cử chỉ lịch thiệp, tao nhã là cả bề dày văn hóa, là sự linh hoạt, quyết đoán, nhẹ nhàng, sâu sắc, kiểu “lạt mềm buộc chặt”, lấy độc lập dân tộc, lợi ích dân tộc Việt Nam là cái bất biến, để dĩ vạn biến trong ngoại giao.

Mấy ngày gần đây, Bộ Ngoại giao Mỹ có các tuyên bố về các hành động phi pháp của Trung Quốc tại Biển Đông, trong đó phía Mỹ nhắc đến hai trường hợp, một là trường hợp tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam, hai là trường hợp Trung Quốc đặt trạm nghiên cứu trái phép tại Hoàng Sa.

Nhiều người hay nghĩ theo một câu nói đậm chất phim ảnh thế này: “Kẻ thù của kẻ thù là bạn”, ở đây, trong góc nhìn của một số người Việt, Mỹ coi Trung Quốc là kẻ thù và ngược lại, nếu theo lý thuyết trên, Mỹ hoàn toàn có thể là một người bạn của Việt Nam trong cuộc chiến đấu đòi lại chủ quyền lãnh thổ, biển đảo.

Nhưng thực tế, cái tuyên bố mà phía Mỹ vừa đưa ra không hề khẳng định chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam, phía Mỹ đã lồng ghép khéo léo yếu tố “gây bất lợi cho các nước Đông Nam Á”, có mục đích ngầm khẳng định rằng đây là vùng biển “tranh chấp quốc tế”, tuyên bố như vậy tức là đã phủ quyết chủ quyền hợp pháp của Việt Nam tại hai quần đảo này. Đồng ý và tung hô cái ý kiến này, tức là đã chấp nhận rằng đây là vùng biển của quốc tế có tranh chấp, đã phủ nhận lập luận đanh thép của Bộ Ngoại giao Việt Nam.

Ngày 26/03/2020, bà Lê Thị Thu Hằng, phát ngôn viên của Bộ Ngoại Giao Việt Nam phát biểu có đoạn: “Theo đó, mọi hoạt động tại hai quần đảo này phải có sự cho phép của Việt Nam”. Nói cắt nghĩa câu trên tức đây là vùng biển thuộc chủ quyền Việt Nam không cần bàn cãi nhiều, làm gì thì phải xin phép Việt Nam, sổ đỏ mang tên ai thì là của người đó chứ đâu là vùng đất không chủ quyền, rồi cái thằng ở tận đâu đâu cũng nhảy vào đòi phần? Nếu đã là vùng biển “quốc tế”, Mỹ hoàn toàn có quyền và lợi ích tại đây, như việc đã và đang khống chế eo biển Hormuz và khu vực Trung Đông, lấy lý do bảo vệ lợi ích Mỹ, đồng minh và hệ thống “petrodollar”.

Nhiều người hay nghĩ rằng Mỹ sẽ giúp Việt Nam, thậm chí còn mong rằng Việt Nam sẽ cho Mỹ thuê quân cảng nhất nhì Đông Nam Á là Cam Ranh làm căn cứ quân sự. Thậm chí, một ý tưởng táo bạo hơn được tô vẽ ra, đó là việc Mỹ sẽ đánh Trung Quốc vì Việt Nam. Điều này không khác gì tư tưởng trông chờ ngoại bang “ban phát” chủ quyền dân tộc, điều mà các tiền nhân chưa bao giờ làm và sẽ không bao giờ cho phép làm. Lương Khải Siêu đã từng bút đàm với Phan Bội Châu, khuyên ông không nên dùng ngoại viện để giải quyết độc lập dân tộc. Bấy giờ, một số nhà tri thức dẫn đầu là Phan Bội Châu đã sang Nhật cầu viện quân Nhật giúp sức để đánh quân Pháp, nhưng hành động đấy thực chất không khác gì hành động “chuyển nhượng” Việt Nam từ thuộc địa Pháp sang thuộc địa Nhật. Xa hơn, Nguyễn Ánh phải chịu tiếng đắng muôn đời “cõng rắn cắn gà nhà” khi kêu gọi viện binh từ nhà Xiêm, Pháp, Thanh phục vụ việc quay trở lại nắm chính quyền đã thối nát của minh.

Trong những giờ phút hoạn nạn vì đại dịch Covid-19 thế này, hãy nhìn cách “anh cả” Mỹ đối xử với đồng minh phương Tây thân cận như thế nào. Nhắc chuyện gần đây, anh bạn hàng xóm Philippines từng nghĩ rằng Mỹ sẽ vào điều động quân đội nếu phía Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough, đúng là Mỹ đã vào cuộc, nhưng Mỹ vào cuộc bằng cách im lặng cho Trung Quốc chiếm đóng mặc lời khẩn cầu từ phía Philippines. Hai tháng sau từ thời điểm “sang tên đổi chủ” bãi cạn, ngoại trưởng Mỹ và Trung Quốc hân hoan bắt tay nhau trong một cuộc họp song phương còn Philippines thì chẳng thể làm gì hơn việc thưa kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế. Nhưng khổ nỗi, con người sai thì có tòa án xử, nhưng chẳng có tòa án nào xử được những quốc gia siêu cường cả, ngay cả Liên Hợp Quốc, cũng bị chi phối bởi lợi ích của các nước lớn.

Trong thời kỳ chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam, phía Trung Quốc, Nga, Cuba đều có ý định đưa quân chiến đấu trực tiếp tại chiến trường nhưng Việt Nam nói không, có thể tiếp nhận vật lực, hỗ trợ, nhưng Việt Nam khước từ lời đề nghị quân đội quốc gia khác tham gia trực tiếp chiến đấu tại chiến trường miền Nam Việt Nam. Bài học về số phận của bán đảo Triều Tiên để cho phía Trung Quốc và Hoa Kỳ quyết định luôn rất đắt giá. Thứ hòa bình được ban phát thì cũng có thể bị tước đoạt bất cứ lúc nào.

Biển Đông là khu vực có vị trí địa chính trị cực kỳ quan trọng, cùng với đó là trữ lượng dầu khí, hải sản, băng cháy… là mục tiêu mà bất cứ quốc gia nào cũng muốn có phần. Mỹ luôn tìm kiếm một nước có thể đối đầu trực diện, lâu dài với Trung Quốc ở Biển Đông để giúp Mỹ thực hiện những mưu đồ chính trị của mình, đất nước đó phải hội tụ đủ yếu tố về quân sự, chính trị, địa lý, pháp lý… lướt qua danh sách trên, Mỹ loại bỏ hết các nước, duy chỉ còn lại nước Việt Nam.

Hơn ai hết Mỹ hiểu rõ sức mạnh tổng thể của quốc gia và cái chất của người Việt Nam nó mạnh mẽ như thế nào, nếu được cái gật đầu của Việt Nam thì Mỹ sẽ ăn mừng lớn lắm, kê cao gối mà ngủ. Nhưng không, Việt Nam có trí tuệ của Việt Nam có đối sách, sách lược, chiến lược vượt qua mấy thứ thủ thuật này của Mỹ nhiều lắm. Và nếu Việt Nam chọn một phe để theo, phe phương Tây hay phương Đông, phe Mỹ hay phe Trung Quốc thì chắc chắn phe còn lại sẽ không để chúng ta yên phận. Bài học Ukraina khi rũ bỏ gấu Nga, ngả về phương Tây rồi hậu quả mà quốc gia này phải chịu là kinh tế ngày càng yếu kém, quyền tự quyết không có, phương Tây không chấp nhận để Ukraina gia nhập EU, bán đảo Crưm thì bị Nga thu hồi.

Việt Nam đã chiến đấu với Trung Quốc cả ngàn năm nay, Việt Nam rất hiểu Trung Quốc và Trung Quốc cũng rất hiểu Việt Nam. Bực mình thằng hàng xóm thì có thể bán đất để chuyển nhà, nhưng làm sao mà bốc cả đất nước Việt Nam di chuyển đi chỗ khác được? Hiện nay, chúng ta đang phải chung sống gần lão láng giềng xấu bụng, con cháu chúng ta vẫn phải sống cạnh Trung Quốc, vì vậy khéo léo, mềm mỏng, kiên quyết, kiên trì là điều không thể thiếu đối với Việt Nam, từ lịch sử xa xưa cho đến hiện đại. Người nào muốn Việt Nam theo Mỹ thì cứ nhìn bài học của Philippines, Thái Lan hay Ukraina đấy. Còn những kẻ nào mơ về hạnh phúc cùng anh bạn phương Bắc hãy nhìn thật kỹ những mưu đồ dưới con đường tơ lụa là những “bẫy nợ”, sự đánh đổi quyền dân tộc, mà nhiều nước khi nhận ra đã “há miệng, mắc quai”.

Hơn bao giờ hết Việt Nam cần hết sức cảnh giác, linh hoạt, khéo léo. Thế mới thấm và hiểu hơn trí tuệ của Đảng, Nhà nước ta trong xác định “đối tác, đối tượng”, phải nói một sự nhìn nhận rất thấu đáo và vượt thời gian, không gian của Đảng ta, và trong thời điểm dịch bệnh hiện nay lại thấy niềm tin, lòng yêu nước của nhân dân ta mạnh mẽ đến nhường nào./.